مسجد جامع شهر گناباد

| برای رسیدن به آب انبار باید ۳۰ پله پیموده شود. گنبد مخروطی شکل آب انبار ۸ متر عمق و ۲۰ متر شعاع دارد. ورودی آب انبار دارای یک ایوان و نشیمنگاه است و مصالح به کار رفته در آن عمدتا آجر، سیمان و آهکها است.   آب انبار شریعت پس از واگذاری مالک به سازمان میراث فرهنگی ، تغییر نام یافت و به نام آب انبار حسینیه گناباد شهرت یافت.   این آب انبار در سال ۱۳۸۱ و با شماره ۵۹۵۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. آب انبار حسینیه گناباد در سال ۱۳۸۳ توسط سازمان میراث فرهنگی به موزه آب گناباد تغییر کاربری داد.   :: برچسب‌ها: قاجاریه, معماری کویری, اب انبار ها مسجد جامع شهر گناباد...ادامه مطلب

| در دوره اسماعیلیان نیز در خراسان از سه قلعه نام برده‌ شده است . زیبد ، فورک و طبس . مرحوم دکتر زمانی در کتاب خود این قلعه را با قلعه فورگ مقایسه کرده است. بنظر می‌رسد قلعه ی زیبد برای مدتی محل اقامت آخرین پادشاه ساسانی یزدگرد سوم و محل جنگ نیزک ترخان و یزدگرد بوده است. نام زیبد در جنگ دوازده رخ رشاهنامه به دفعات گفته شده است و محل جنگ دوازده رخ بنام سرپیوند در پای دژ زیبد بوده است سپاه ایران به رهبری گودرز در مسیر خود بسوی مرو از فارس به این محل آمدند و مدتی در این محل خیمه برپا کردند و گودرز فرمانده سپاه چهارم ایران در قلعه زیبد زندگی می کرده است . سه واقعه تاریخی که در قبل اسلام در این قلعه رخ داده است عبارت است از : 1. جنگ دوازده‌رخ 2. قتل یزدگرد سوم آخرین امپراتور ساسانی 3. اقامت بهرام چوبین در جنگ شاهبشاه   بر اساس تاریخ بلعمی نوشته ابوعلی بلعمی ، بهرام چوبین برای جنگ با شابشاه در بلخ از مسیر اهواز. تبس، گناباد به بلخ رفت. چون یکی از دو راه اصلی طبس به گناباد از کنار قلعه زیبد می‌گذرد احتمال اقامت بهرام چوبین در این قلعه وجود دارد.  بر اساس ترجمه فارسی کتاب فتوح البلدان ، یزدگرد پس از حمله اعراب به اصفهان، استخر فارس، کرمان و سیستان رفت و از آنجا به سوی خراسان و مرو به راه افتاد . ماهویه مرزبان مرو ، نیزک ترخان را به گناباد و به استقبال او فرستاد . او یکماه نزد یزدگرد بود مسجد جامع شهر گناباد...ادامه مطلب

| یخدان یا یخچال، گونه‌ای ساختمان است که در معماری قدیم برای تولید و نگه‌داری یخ ساخته می‌شد. معمولاً هر یخ‌چال دارای یک استخر و یک دیوار بلند بنام حصار و یک مخزن گنبددار است . حصار طوری ساخته می‌شد که تمام روز سایه آن بر استخر می‌افتاد و از گرم شدن آب استخر جلوگیری می‌کرد. یخی را که در زمستان در استخر یخ‌چال درست می‌شد می‌شکستند و در خزانه انبار می‌کردند و در فصل گرما از آن استفاده می کردند .  از پیشینه تاریخ یخچال ها تا دوره صفویه اطلاعاتی در دست نیست هرچند در متونی قدیمی ، شرح وقایع تاریخی و داستان ها و حتی اشعار قبل از دوره صفوی، استفاده از یخ به وفور دیده می شود اما از نحوه تولید آن مطلبی بیان نشده است .   یخدان کوثر اثری معماری در حدود چهار كيلومتري شمال شرقي بيدخت و در مجاورت روستاي متروكه كوثر در ميان اراضي كشاورزي واقع شده است . يخدان كوثر از سه بخش ديوار شرقي و غربي جوي بخصوص و محل جمع آوري يخ هاي ابتياع شده تشکیل شده است .    ديوار اين يخدان از خشت و چينه ايجاد شده و در پشت آن نيز جوي قرار داشته است ، كه آب در داخل آن انباشته شده و در شبهاي زمستان به يخ تبديل مي شده ، پس از آن يخ ها كه بيشتر به صورت لايه لايه بوده است به چال يا محفظه نگهداری يخ ها منتقل مي شده است. براي جدا ماندن لايه هاي يخ از يكديگر از كيسه هاي كاه استفاه مي شده است . پوشش محفظه يخ در يخدان كوثر به مسجد جامع شهر گناباد...ادامه مطلب

| بنای مسجد شامل ایوانی بزرگ است که در سمت قبله قرار دارد و پوشش آن نیز باشیوه ای هنرمندانه به صورت جناغی اجرا شده است.  محراب بر دیوان انتهایی ایوان به صورت فرورفتگی در دیوار با تزئینات ظریفی از مقرنس و کاربندی گچی تعبیه شده است. از فضاهای دیگر این بنا شبستان آن با پایه های خشتی و گلی است که طاق های جناغی و کوتاه ، ایجاد پوششی بر روی بنا را ممکن کرده است. تزئینات مسجد جامع قوژد منحصر به آجرهای خفته راسته و اشکال لوزی عمودی متصل به هم است.  این بنا متعلق به قرن سیزدهم هجری است. :: برچسب‌ها: قاجاریه, مساجد, معماری کویری مسجد جامع شهر گناباد...ادامه مطلب

| ریاب دارای پانصد سال تاریخ نوشته شده می باشد  و جزو قدیمی‌ترین روستاهای گلی کشور به حساب می‌آید. روستای ریاب طی سالیان متمادی که از عمرش می‌گذرد چندین بار تغییر مکان داده است، به گونه‌ای که هم اکنون قبرستان قدیمی در درون بافت مسکونی واقع شده و مردم اقدام به ساخت خانه بر روی آن کرده‌اند. ریاب غربی‌ترین و مرتفع‌ترین دهات گناباد است.  قبرستان ده در کنار دهانه قنات و در مجاورت مزار خواجه ابومنصور ریابی قرار دارد.  معماری خانه ها این روستا دارای مجموعه ای از خانه های قدیمی بادگیر دار، حوضخانه  ، قلعه، حمام، مسجد و آب انبار با معماری بسیار زیبا می باشد و یکی از بافت های باقی مانده در شهرستان به شمار می رود که ارزش تاریخی خود را حفظ کرده است . معماری کویری خانه‌های تاریخی ریاب به سبک معماری خانه‌های مناطف کویری شباهت دارد. کارشناسان برای اولین بار در این منطقه با بادگیرهایی مواجه شدند که مانند بادگیرهای یزد، با دریچه‌ای مستقیما به سردابه متصل می‌شوند. دیگر تزیینات این خانه‌ها نیز بسیار قابل توجه است. به‌طور کلی بناهای ریاب شاید بر خلاف عمارت‌های یزد و اطراف آن باشکوه نباشند، اما دارای زیبایی خاصی هستند که همین ویژگی از جمله مواردی است که این روستا را در ردیف روستاهای گردشگری  قرار داده است. این بناها تمامی نیازهای ساکنان خود را برآورده می‌کنند. در اغلب کوچه‌های این محله، ساباط یا سق مسجد جامع شهر گناباد...ادامه مطلب

| قنات قصبه (کاریز گناباد) یا کاریز کیخسرو عمیق‌ترین و قدیمی‌ترین کاریز جهان است که از منابع کهن و همچنین سفرنامه ناصر خسرو و منابع شفاهی به نظر می رسد به آن کاریز کیخسرو می‌گفته‌اند . ناصرخسرو عمق چاه قنات را ۷۰۰ گز و طول آن را چهار فرسنگ ذکر کرده‌است؛ و نوشته است : آبی عظیم در این کاریز روان است و آن کاریز چهار فرسنگ می‌رود و آن گفتندکیخسرو فرموده است کردن . قنات قصبه گناباد، یکی از عجایب تمدن کهن بشری محسوب شده و شیوه رازآلود حفر این قنات، بسیار درخور توجه است. حفاران این قنات توانسته‌اند یکی از مشقت‌بارترین تلاش‌های بشری عهد کهن را رقم بزنند.  محققی در کتاب خود، اوج خلاقیت و مهندسی را به قنات قصبه گناباد، نسبت داده است؛ قناتی کهن با ویژگی ها و قدمت ۲۵۰۰ تا ۲۷۰۰ ساله و همچنین دو دالان زیرزمینی به طول ۳۳ کیلومتر و شگفت‌تر از آن، چاه‌های بسیار عمیق که عمق آن‌ها به بیشتر از ۳۰۰ متر می‌رسد. قنات قصبه از دو رشتهٔ اصلی و شش شاخهٔ فرعی تشکیل شده‌ است و مادرچاه آن در دامنهٔ شمالی سیاه کوه و خروجی کنونی قنات در جنوب محلهٔ معروف به قصبهٔ شهر قرار دارد. طول این قنات بیش از ۳۳ کیلومتر است و عمق مادرچاه اصلی در انتهای رشتهٔ «دولاب نو» با توجه به شیب زمین حدود ۳۰۰ متر و میزان آب دهی آن بیش از ۱۳۰ لیتر در ثانیه‌است . از جمله تدابیر به کار رفته در معماری این قنات تعدد چاه های آن می باشد که مسجد جامع شهر گناباد...ادامه مطلب

| تاریخ بنای این مسجد بر اساس کتیبه‌ای که در بالای محراب ان موجود می‌باشد مربوط به 1222 هجری قمری است. این مسجد دارای دو شبستان وضو خانه و ابدار خانه ، اتاقی به عنوان کتابخانه و همچینین چند صوفچه بود که یک اثر تاریخی ، مذهبی و ارزشمند به شمار می آید . شبستانی که در ضلع جنوبی این مسجد وجود داشت دارای دیوارها و ستون‌های گلی قطور و بزرگی بود به طوری که قطر ستون‌های آن به 2 متر نیز می‌رسید. پس از آن روحانی این روستا به فکر بازسازی و نوسازی این مکان مذهبی افتاد و تعدادی از اهالی که منازل خود را که در مجاورت مسجد قرار داشت برای توسعه مسجد، واگذار کردند. ساختمان جدید مسجد جامع روشناوند در دو طبقه با زیر بنای 600 متر مربع در سال 1382 به بهره برداری رسید . برای دانلود مستند مسجد جامع روشناوند اینجا کلیک کنید . :: برچسب‌ها: صفویه, مساجد مسجد جامع شهر گناباد...ادامه مطلب

| بنا بر اظهار بعضى از ريش‌سفيدان گیسور ، جغتين یا جغتاى پسر چنگيزخان مغول، در جنگى که در گِيسور رخ داده است مرده و در اين مقبره به خاک سپرده شده است که البته قول ضعيفى است. به نظر مى‌رسد، اين بنا مربوط به دورهٔ‌ مغول و احتمالاً متعلق به يکى از شاه‌زادگان يا صاحب‌منصبان آن سلسله باشد. نقشهٔ‌ اين بنا در داخل، مربع و در خارج، هشت‌ضلعى و مشتمل بر قسمت‌هاى مختلف بدين قرار است : يک تالار مربع به ابعاد هر ضلع ۶/۷۸ متر 1- ديوار چهار جانب تالار به ضخامت يک متر که ديوارهاى خارجى بنا بدان پيوسته است 2- چهار درگاه در چهار ضلع هر يک به عرض ۱/۲۰ متر 3- چهار ايوان در چهار ضلع خارجى 4- چهار طاق‌نما هر يک به عمق ۵۰ سانتى‌متر  5- چهار جفت جرز شش ضلعى غيرمنتظم در طرفين ايوان‌ها که طول هر ضلعِ بيرون آن ۹۲ سانتى‌متر است. مصالح اين مقبره ساده، و عبارت است از آجر و نيم آجر که در داخل و خارج آن به کار رفته است و گچ که در همه جاى بنا، اکثراً مخلوط با خاک و به صورت ملاط و گاهى بند‌کشى به کار رفته است. تزئين آجرى جالب توجهى جز در طاق‌نماها و ايوان‌ها و نبش هاى منشور ساقه و جرزها و طاق‌نماهاى منشور پايهٔ‌ گنبد، به چشم نمى‌خورد به طورى که ظاهر بنا حکايت مى‌کند، داخل گوشواره‌ها و احتمالاً داخل گنبد، گچ‌اندود بوده و اضافه بر آن، در گوشواره‌هاى لچکى، لوزى‌هايى با گچ ترتيب داده شده است. مقبرهٔ جغتين گيسور، مانن مسجد جامع شهر گناباد...ادامه مطلب

مسجد جامع شهر گناباد...

| این مطالب رو به صورت داستانی بیان می کنم تا لذت بیش تری از خواندن این مطالب ببرید . برای رفتن به این قلعه تاریخی، از جاده ای اصلی وارد روستا می‌شوید و از کنار آب انبار ، گله گوسفندان و خانه‌ های قدیمی عبور می‌کنید و کنار قناتی که آبش حال و حوصله حرکت ندارد و خشک است توقف می‌کنید از اینجا را باید پیاده بروید . این قلعه ی قدیمی از دور به مانند تپه ایی بلند به نظر میرسد که در دوره ساسانیان برای نظامیان ساخته شده و بعد از اسلام در زمان سلجوقیان دوباره به کار گرفته شده و بازسازی شده و بعد از آن زمان تا کنون رها بوده است. اگر هر قسمت خاک این قلعه را کمی جستجو کنید حتماً تکه‌ای شیشه یا سفالی رنگی خواهید یافت که نشانگر وجود صاحبی خوش ذوق در ایجاد این ویرانه است و همچنین بسیاری از آجرهای سفالی که بر بالای سنگ‌های دیوار و قسمت‌های داخلی قلعه استفاده گردیده است . بسیاری از اهالی بومی این اثار را کنده و برخی از این سفالها، در زیباکاری خانه‌های قدیمی روستاهای اطراف استفاده شده است و می شود انها را نیز مشاهده کرد . این قلعه در کوهی بلند و خطرناک واقع شده که در زیر آن باغی با نام کلاته واقع شده است ، که امروزه دیگر قناتش آب زیادی ندارد. پس از رسیدن به کلاته بالا رفتن از کوه سخت است و شما باید از وسط کوه رد شوید. در وسط‌های راه دیگر راه سخت خطرناک می‌شود.  پس از اتمام این راه به دیواری برمی‌خو مسجد جامع شهر گناباد...ادامه مطلب